Prawidłowa praca układu pokarmowego u dzieci – co warto wiedzieć?

Zaparcia, biegunki, ból brzucha – dzieci często zmagają się z dolegliwościami wynikającymi z nieprawidłowej pracy układu pokarmowego. Na szczęście istnieje sporo sposobów na jej wyregulowanie. Wiele można zdziałać, zmieniając dietę, przydatne mogą być także środki farmakologiczne.

Wpływ diety na prawidłowe trawienie u dzieci

Po narodzinach układ pokarmowy dziecka jest jeszcze bardzo delikatny i wciąż się rozwija. Posiada już co prawda takie umiejętności jak trawienie i wchłanianie pokarmu, ale nadal nie jest zasiedlony przez wystarczającą liczbę dobroczynnych szczepów bakterii. To dlatego u niemowlaków często pojawiają się dolegliwości trawienne – kolki, zaparcia czy biegunki.

W tym okresie kluczowe znaczenie ma jadłospis malucha. W badaniach naukowych wykazano przewagę karmienia piersią nad żywieniem sztucznym i udowodniono, że umiejętne rozszerzanie diety w 1. roku życia jest ważne z powodów nie tylko żywieniowych, ale także rozwojowych. Niedobór niektórych składników, takich jak białko, witamina D, jod czy żelazo, może prowadzić do poważnych zaburzeń.

Właściwe odżywianie ma znaczenie także w późniejszym okresie życia. Sprawdzi się wówczas odpowiednia dieta na zaparcia u dzieci.

Dieta a zaparcia u dzieci

Zaparcia to zjawisko u dzieci dość powszechne. Co powoduje takie dolegliwości? Mogą być one konsekwencją niewłaściwego sposobu odżywiania, ale także chorób lub zaburzeń pracy układu pokarmowego.

O zaparciach mówimy, gdy dziecko wypróżnia się rzadziej niż 3 razy w tygodniu, ma z tym trudności lub odczuwa ból podczas oddawania stolca. Zwykle problemom towarzyszy rozdrażnienie albo złość, mniejszy apetyt, niechęć do korzystania z toalety.

Zbilansowana i zróżnicowana dieta na zaparcia u dzieci ma wówczas kluczowe znaczenie. W jadłospisie powinny się znaleźć przede wszystkim produkty bogate w błonnik pokarmowy, którego źródłem są warzywa, owoce, kasze, płatki zbożowe, otręby czy pieczywo pełnoziarniste. Dietę można wzbogacić również w wiórki kokosowe, orzechy, migdały i pestki dyni lub słonecznika. Nie wolno zapominać o nawadnianiu organizmu oraz aktywności fizycznej.

Wpływ aktywności fizycznej na prawidłowe trawienie u dzieci

Jak dbać o układ pokarmowy? Na jego pracę pozytywnie wpływa aktywność fizyczna. Ruch zapewnia harmonijny rozwój wszystkich sfer osobowości dziecka: biologicznej, psychologicznej i społecznej. Zwiększa m.in. tempo przemiany materii, czego efektem jest regulacja perystaltyki jelit i szybsze wydalanie toksyn z organizmu. Konsekwencją braku aktywności oraz niewłaściwej diety jest natomiast zwiększenie ryzyka nadwagi czy otyłości.

Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej opracowana przez specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia zaleca przynajmniej godzinę aktywności fizycznej dziennie. Jednorazowo powinno być to minimum 10 minut.

Jak wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe u dziecka?

By usprawnić pracę układu pokarmowego dziecka, warto wprowadzić zdrowe nawyki. Racjonalne żywienie powinno uwzględniać optymalnie pięć posiłków w ciągu dnia (I śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek i kolację). Należy przestrzegać stałych godzin ich spożywania.

Pilnowanie tych zasad powoduje, że organizm przyzwyczaja się do ciągłego dostarczania odpowiedniej dawki energii i składników odżywczych, a w rezultacie potrafi nimi racjonalnie gospodarować. Z diety dziecka warto wyeliminować szkodliwe dla zdrowia przekąski słodkie (cukierki, ciastka, batoniki), słone (paluszki, orzeszki, chipsy), smażone i tłuste (frytki, hamburgery). Zamiast tego typu „przysmaków” dziecko powinno sięgać po owoce oraz warzywa. Można zachęcać do ich jedzenia w formie zabawy, angażując dziecko do przygotowywania posiłków lub bawiąc się zdrowymi produktami, np. nazywając brokuły „drzewkami”.

Źródła:

1. Weker H., Rowicka G., Dyląd H. i in., Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, PZWL, 2020 r.
2. Materiały edukacyjne Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/problem-zaparc-u-dzieci/ [dostęp: 19.05.2023 r.]
3. Jarosz M., Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób dorosłych,ncez.pzh.gov.pl [dostęp: 19.05.2023 r.]